İlaca dirençli epilepside ketojenik diyet
‘Açlık’, kadim tıp geleneğinde çok iyi bilinen ve kullanımı 2000 yıl öncesine dayanan bir tedavi yöntemidir. 1920’li yıllarda pek çok hekim açlığın nöbetleri azalttığını keşfetti. Açlığı taklit etme gayretleri ketojenik diyetin ortaya çıkmasına neden oldu. Mayo klinikte düzenlenen ketojenik diyet ile hem nöbet kontrolünü sağladığı, hem de bilişsel işlevler ve davranışta düzenlemeler olduğu gözlemlendi.
Daha sonra hızla sayısı artan epilepsi ilaçları ile güncelliğini kaybetse de 90’lı yıllarda tekrar ilaca dirençli olgularda kullanıma girdi.
Ketojenik diyet nasıl çalışır?
Yiyecekler bizim yakıtımızdır. Bu bizim beynimizin çalışmasını sürdürmesini sağlar. Beynimiz ise vücudumuzdaki diğer HERŞEYİN çalışmasını da sağlar ve yiyecekler bize enerjiyi sağlar.
Beynimizin yeteri kadar yakıt almasını sağlamamız ÇOK önemlidir ve beynimizin kullanabileceği iki tip yakıt vardır.
İlki glikoz olarak adlandırılır. Bunları ekmekten, pirinçten, makarnadan, meyve ve sebzelerden alırız (bunlar karbonhidrat olarak adlandırılır).
İkincisi KETONLARDIR. Bunları tereyağı, krema, peynir ve sıvı yağ gibi besinlerden alırız. (Bunlar “yağlar” olarak adlandırılır)
Beynimiz yakıt olarak ilk glikozu seçer ve çoğunlukla bundan vücutta bol miktarda bulunur. Ama eğer vücudumuzda beynin yakıt olarak kullanacağı kadar yeterli miktarda glikoz bulunmazsa beynimiz yakıtını “değiştirir” ve vücudumuzda bulunan herhangi bir yağdan elde ettiği ketonları kullanmaya başlar. Yani bu diyet bizim beynimizin glikozu DEĞİL ketonları kullanmasını sağlar. Sizin sadece vücudunuzun enerji olarak yağı kullandığı yemekleri yemeniz gerekmektedir böylelikle vücut ketonları oluştur.
Ketojenik diyette besin ögelerinin oranları nedir?
Klasik ketojenik diyet günlük olarak alınan gram olarak yağın, protein ve karbonhidrat toplamına oranının 4:1 ya da 3:1 şeklinde olmasıdır. Bazı durumlarda oranlar 2:1 ya da 1:1 şeklinde kullanılabilir.
Ketojenik diyetimin işe yaradığını ne kadar zamanda bilebilirim?
Bazı çocuklar birkaç haftada gelişme gösterirken diğerlerinde daha uzun sürebilir. Sizi iyi yapıp yapmadığını görmek için genellikle diyeti en az 3-6 ay denemeniz gerektiğini söyleriz. Eğer sonunda iyi olursanız diyete devam edersiniz.
Ketojenik diyetteyken kendimi nasıl hissedeceğim?
Diyetteyken herkes aynı şekilde hissetmez. Çoğu çocuk kendilerini iyi hisseder ama başlangıçta bulantı ve kusma, uyku hali ya da yorgunluk olabilir, bu birkaç gün-hafta içerisinde geçer. Bazı çocuklar diğerlerinden çok daha aktif hale gelebilir ve daha çok enerjileri olabilir.
Açlık hissedecek miyim?
Bazı öğünler normalden az gözükse de açlık hissetmezsiniz. Keton yapan yiyecekler sizi çabucak tok hissettirirler böylece eskiden yediğiniz kadar miktara ihtiyaç duymazsınız. Hala lezzetli tatlar alacaksınız.
Ketojenik diyetteyken atıştırmalık yiyebilir miyim?
Atıştırmalıklar diyetinize eklenebilir ama diyetisyeninizin aynı öğünlerini planladığı gibi bunları da planlaması gerekmektedir. Sadece diyetinizde yer alan yemekleri yiyebilirsiniz. Bir dükkâna girip bir paket şeker ya da gevrek alamazsınız.
Sizin için yapılabilecek yemesi lezzetli güzel atıştırmalıklar var merak etmeyin. çikolata bile…
Yapmayı sevdiğim şeyleri (kutlamalar ve tatiller) şimdi de hala yapabilecek miyim?
Evet, tabii ki yapabilirsiniz. Sadece özel yemeğinizin (diyetinizin) yanınızda olduğundan emin olmalısınız.
Bir hata yaparsam ve diyetimde olmayan bir şeyi yersem ne olur?
Bu, diyetiniz kısa bir süre için çalışması gerektiği kadar iyi çalışmayacak demektir, birkaç nöbet geçirebilirsiniz, bu nedenle olabildiğiniz kadar dikkatli olun ve yapabildiğiniz kadar çabuk diyetinizi tekrar yoluna koyun.
Bu diyetteyken hala ilacımı almam gerekecek mi?
Diyetin başlangıcında evet; sadece diyetin size yardımcı olup olamayacağını bileceğimiz zamana kadar, muhtemelen ilacı da almaya devam etmeniz gerekecek.
Eğer diyetiniz size yardım ederse çoğunlukla doktor her gün aldığınız ilaçlarının miktarını azaltmaya başlayacak.
Eğer ketojenik diyetim çalışırsa, hep bu diyette mi kalacağım?
Hayır, bu diyette sonsuza kadar kalmanız gerekmez. Genellikle diyete en az iki yıl kadar devam etmeniz gerekir ve daha sonra diyetten çıkabilirsiniz. Ancak, ihtiyaç duyarsanız bu diyette daha uzun da kalabilirsiniz.
Ketojenik diyetin yan etkileri var mıdır?
En çok korkulan yan etki yüksek yağ içeriğinin damar sertliğine neden olması ile ilgilidir. Ancak diyetin zeytin yağı başta olmak üzere doymamış yağ asitlerinden zengin olmasının koruyucu olduğu düşünülmektedir. Ayrıca karbonhidrat alımının çok çok aza indirgenmesi, yağın damara verdiği zararın en büyük tetikleyicisi olan şekerin etkinliğini bertaraf etmektedir.
Az su alınımında kabızlık en büyük sorun olup diyetin etkinliğini de olumsuz etkilemektedir. Ayrıca böbrek taşı oluşumunu da arttırır.
Yeterli kalori ve protein alımı sürdürülmez ise büyüme ve gelişme olumsuz etkilenebilir.
Ketojenik diyet zor mudur?
Diyet başlangıçta çok farklı gözükebilir ve alışması biraz zaman alır. Başlamak da çok kafa karıştırıcı olabilir. Ancak zamanla çok daha kolay hale gelecektir ve alışacaksınız.
Benim yemeklerim arkadaşlarımın yemeklerinden çok farklı gözükecek mi?
Evet gözükebilir ama bunun için üzülmemeye bakın. Diyette olsun ya da olmasın herkesin aynı yiyecekleri sevmediğini ve bu diyette de hala güzel yiyecekler olduğunu hatırlayın.
Şişmanlayacak mıyım?
Hayır, şişmanlamamalısınız. Sadece eğer çok fazla yemek yerseniz ve yeterince egzersiz yapmazsanız şişmanlarsınız. Diyetisyenin SİZİN ketojenik diyetiniz için SİZİN ihtiyacınız olan doğru miktarlarda yemeği almanızı sağlayacak.
Ketojenik diyetteyken başka bir şey almam gerekir mi?
Evet. Bazı vitaminler almanız gerekmektedir. Doktorunuz size bunları verecektir. Bunları diyetinizle birlikte her gün almanız önemlidir çünkü bunlar da sizi sağlıklı ve güçlü tutacaktır.
Başka ne yapmam gerekir?
Normalde her gün evde ketonlarınızı test etmeniz gerekmektedir. Başlangıçta sabah ve aksam parmak ucundan alınacak azıcık bir kanla kan keton ve seker düzeyi izlenmesi gerekmektedir.
Bir de ailenizden işlerin nasıl gittiğine dair bir günlük tutulması istenecektir. Siz kendinize ait bir günlük tutmak isteyebilirsiniz.
Ketojenik diyetim için neden bir doktor ve diyetisyen (Keto-takımı) görmem gerekiyor?
Diyetin hazırlanması ve takibi diyetisyen ve hekimden oluşan bir takım işidir. Bu sadece sizin için çalışması gereken çok özel bir diyettir. Başka kimsenin bu diyeti uygulamasına izin verilmez. Size özel çok ayrıntılı hesaplanır.
Diyetisyen sizin ketojenik diyetinizi, akıllı beyinin ihtiyacı olan bütün yakıtı alması için planlayacak. Lezzetli yemekler yemenizi sağlamaya yardım edecek ve sadece sizin için özel tarifler yaratabilecek. En sevdiğiniz yiyecekleri katabileceği kadar diyetinize eklemeyi sağlayacak.
Hekim ise tıbbi konuları takip edecektir.
Ketojenik diyet hangi nörolojik hastalıklarda denenmekte?
İlaca dirençli epilepsi tek kanıtlanmış kullanım alanı olmakla beraber hayvan çalışmaları ya da olgu sunumlarından elde edilen bilgilere göre güncel olarak aşağıdaki durumlarda denenmektedir:
- Otizm
- ALS
- Alzheimer hastalığı erken dönemi
- Bipolar bozukluk
- Beyin tümörleri
- Diyabetik böbrek hastalığı
- Migren
- Mitokondrial bozukluklar
- Multipl sckeroz
- Narkolepsi
- Parkinson hastalığı
- İnme